Triathlon

Co to jest triathlon?

Triathlon to dyscyplina sportowa, która składa się z trzech części: pływania, jazdy na rowerze i biegania, wykonywanych w tej właśnie kolejności. Dlaczego w takiej kolejności? Bezpieczeństwo przede wszystkim. Pływanie jest najbardziej ryzykowną częścią, więc najbezpieczniej jest zacząć ten etap na świeżo. Jazda na rowerze po pływaniu i bieganiu mogłaby być niebezpieczna z powodu zmęczenia, co zwiększa ryzyko wypadków.

Szczegółowe zasady dotyczące triathlonu mogą się różnić w zależności od organizacji zarządzającej (np. ITU, WTC (IRONMAN)). Podstawową zasadą jest indywidualna rywalizacja zawodników, którzy walczą o jak najlepszy czas. Zawodnicy nie mogą korzystać z pomocy innych osób, z wyjątkiem wolontariuszy, którzy dostarczają jedzenie i napoje na trasie. Ważnym elementem są również czasy przejścia między poszczególnymi dyscyplinami, czyli T1 (przejście z pływania na rower) i T2 (przejście z roweru na bieganie).

Łączny czas każdego zawodnika obejmuje:

• czas pływania,
• czas przejścia T1,
• czas jazdy na rowerze,
• czas przejścia T2,
• czas biegu.

Kiedy powstał triathlon?

Historia triathlonu sięga początków XX wieku we Francji. Najwcześniejsze zawody, które można uznać za przodka triathlonu, odbyły się w 1901 roku w Joinville-le-Pont w Val-de-Marne. Zawody te, znane jako „Les trois sports” (Trzy sporty), obejmowały bieganie, jazdę na rowerze i pływanie kajakiem. Z czasem kajaki zostały zastąpione przez pływanie.

Pierwsze oficjalne zawody triathlonowe w formie, którą znamy dzisiaj, odbyły się 25 września 1974 roku w San Diego w Kalifornii. W 1978 roku odbył się pierwszy wyścig na dystansie IRONMAN na Hawajach. Triathlon IRONMAN obejmował 3,8 km pływania, 180 km jazdy na rowerze oraz 42,2 km biegu. Był to pomysł grupy przyjaciół, którzy chcieli sprawdzić, który sportowiec - pływak, kolarz czy biegacz - jest najbardziej wszechstronny.

Pierwszy IRONMAN wygrał Gordon Haller, biegacz, a w 1979 roku zwycięzcą został pływak Tom Warren. W 1980 roku wszyscy zakładali, że wygra kolarz olimpijski John Howard, ale ostatecznie zwyciężył Dave Scott, co pokazało, że sukces w triathlonie wymaga wszechstronności.

Pierwszy triathlon w Polsce

W Polsce pierwsze zawody triathlonowe odbyły się w podpoznańskim Kiekrzu 14 lipca 1984 roku. Na starcie stanęło 137 zawodników, w tym trzy kobiety. Dystans obejmował 1,5 km pływania, 50 km jazdy na rowerze i 20 km biegu. Triathlon Kiekrz wygrał Jan Olesiński przed Stanisławem Zajfertem i Jarosławem Łabusem.

Dystanse w triathlonie

Istnieje wiele dystansów w triathlonie. Najpopularniejsze to:

• Sprint: 750 m pływania, 20 km jazdy na rowerze, 5 km biegu.
• Dystans olimpijski: 1500 m pływania, 40 km jazdy na rowerze, 10 km biegu.
• IRONMAN: 3,8 km pływania, 180 km jazdy na rowerze, 42,2 km biegu.

IRONMAN, czyli dystans 3,8 km pływania, 180 km jazdy na rowerze oraz 42,2 km biegu, jest nazywany pełnym dystansem. Dla osób preferujących system imperialny, dystans ten wynosi 140.6 mil.

Istnieje również wiele pochodnych dystansów, np. 1/2 IRONMAN (1,9 km pływania, 90 km jazdy na rowerze, 21,1 km biegu), znany jako „połówka”, oraz 1/4 IRONMAN (950 m pływania, 45 km jazdy na rowerze, 10,5 km biegu), czyli „ćwiartka”.

Jak znaleźć zawody triathlonowe?

Znalezienie pierwszego wyścigu triathlonowego może wydawać się trudne, ale nasza strona internetowa oferuje najaktualniejszą listę zawodów triathlonowych w Polsce. Od 4 lat tworzymy najbardziej kompletny kalendarz zawodów triathlonowych, który odwiedziło już ponad 2 miliony użytkowników.

Możesz przeglądać zawody na mapie lub skorzystać z wyszukiwarki, lub po prostu przejrzeć, co jest dostępne .

Przy wyborze pierwszych zawodów warto szukać tych w najbliższej okolicy. Nie wybieraj się na debiut w triathlonie za daleko, szczególnie jeśli będziesz kierowcą. Sporo może pójść nie tak, łącznie ze skurczami, wypadkiem na rowerze, skręceniami. Warto zapisać się na zawody ze sporym wyprzedzeniem, co często oznacza niższe wpisowe.

Sprawdź także czasy graniczne dla poszczególnych części triathlonu. Niektóre zawody mają ustalony maksymalny czas na pokonanie danej części. Na przykład, na dystansie olimpijskim pływanie nie może zająć więcej niż 45 minut. Jeśli przekroczysz ten czas, możesz nie zostać uwzględniony w pomiarach końcowych.

Jak zacząć uprawiać triathlon?

Triathlon to wymagający sport, który wymaga zdyscyplinowanego przygotowania. Nie chodzi tylko o pływanie, jazdę na rowerze czy bieganie, ale o wszystkie trzy ćwiczenia wykonywane jedno po drugim. W fazie treningowej musisz uprawiać wszystkie dyscypliny sportu.

Jeśli umiesz pływać i regularnie ćwiczysz, do pierwszego triathlonu możesz przygotować się w 6-8 tygodni. Jeśli zaczynasz od zera, poświęć kilka miesięcy na zbudowanie kondycji (12-16 tygodni) oraz naukę pływania lub doskonalenie techniki.

Najlepszym motywatorem do treningu jest zapisanie się na zawody. Termin zawodów zmotywuje Cię do regularnych treningów. Oceń realnie swoje możliwości i daj sobie czas do pierwszych zawodów, ale nie za dużo. W Polsce zawody triathlonowe zaczynają się w maju i kończą we wrześniu lub na początku października.

Jeśli masz możliwość, zapisz się do grupy triathlonowej lub trenera triathlonu. Można też dołączyć do grup biegowych, kolarskich czy kursów pływackich. Jeśli nie masz takiej możliwości, nie martw się. Do pierwszych zawodów triathlonowych można przygotować się samemu, korzystając z książek, filmów, poradników i doświadczeń znajomych. Najważniejsza będzie motywacja i czas, który poświęcisz na treningi.

Cenne wskazówki i przykładowe plany treningowe na dystanse od sprintu do 1/2 IRONMAN można znaleźć np. w książce Toma Hollanda "Przygotowanie do triatlonu".

Sprzęt triathlonowy - czego potrzebujesz?

Prawdopodobnie masz już większość sprzętu potrzebnego do treningów i pierwszych zawodów. Nie daj się zwariować, szczególnie na początku. Do treningów i zawodów możesz wykorzystać ten sam sprzęt.

Buty do biegania

Najważniejsze będą buty do biegania. Jeśli już biegasz i masz dobrane buty, to wystarczy. Jeśli to Twoje początki, udaj się do sklepu z butami dla biegaczy, gdzie często za kilkadziesiąt złotych można zbadać rodzaj stopy i dobrać odpowiednie buty. Odpowiednio dobrane buty to mniej kontuzji i większa przyjemność z biegania.

Wyposażenie do pływania

Jeśli masz zestaw do pływania, którego używasz na basenie, to masz wszystko, czego potrzebujesz. Dla mężczyzn mogą to być slipy lub spodenki, dla kobiet strój jednoczęściowy. Czepek dostaniesz od organizatora lub kupisz na miejscu. Okularki pływackie są niezbędne dla dobrej nawigacji i komfortu w wodzie.

Rower, kask i bidon

Rower i kask są niezbędne. Jeśli jeździsz na rowerze bez kasku, zmień to. Kask będzie wymagany na każdych zawodach. Twój obecny rower powinien wystarczyć na pierwsze zawody. Upewnij się, że trasa rowerowa jest odpowiednia dla Twojego roweru - czy to asfalt, czy trasy terenowe. Bidon z wodą lub napojem izotonicznym będzie potrzebny, aby się nie odwodnić podczas jazdy.

Pakiet startowy

Pakiet startowy otrzymasz od organizatora w biurze zawodów. W pakiecie znajdziesz:

• Numer startowy w kilku wariantach: naklejki na kask i rower, numer na jazdę na rowerze i bieg.
• Czip na kostkę do pomiaru czasu, który musisz mieć na sobie przez cały wyścig.
• Różne gadżety od sponsorów wydarzenia, agrafki do numeru startowego, napoje, batony itp.

Sprzęt dodatkowy

Oprócz podstawowego sprzętu do triathlonu, istnieje wiele dodatkowych akcesoriów, które mogą być przydatne:

• Torba triathlonowa do przechowywania całego sprzętu.
• Strój triathlonowy jednoczęściowy, w którym możesz pływać, jeździć na rowerze i biegać.
• Pasek na numer startowy zamiast agrafek.
• Zegarek z GPS i pomiarem tętna lub pasek z pomiarem tętna dla zaawansowanych triatlonistów.
• Pianka do pływania zwiększająca wyporność i komfort w zimnej wodzie.
• Okularki pływackie do pływania w otwartych wodach z odpowiednim filtrem przeciwsłonecznym.
• Bojka asekuracyjna do treningu w otwartych wodach, z suchą komorą na klucze i inne drobiazgi.
• Rower szosowy lub triathlonowy, który można dostosować za pomocą przystawki czasowej (lemondki).
• Buty rowerowe wpinane w pedały dla większej efektywności jazdy.
• Dodatkowo: czapeczka z daszkiem, kremy z filtrami, wazelina do pianki, rękawiczki, zatyczki do nosa, czepek neoprenowy, pompka do roweru, zapasowe dętki, żele, batony.

Dieta i odżywianie w triathlonie

Dieta jest nie mniej ważna niż sprzęt. Jedzenie to paliwo, którego potrzebujesz do treningu i zawodów. Odżywianie jest nazywane czwartą dyscypliną triathlonu. Będziesz trenować od kilku do kilkunastu razy w tygodniu, musisz nastawić się na dodatkowe posiłki przed i po treningach.

Książka "Dieta dla triatlonisty" napisana przez Toma Hollanda i Amy Godson zawiera wiele cennych informacji na temat prawidłowego żywienia dla sportowców wytrzymałościowych.